Павлодар аймағындағы Anopheles maculipennis кешені безгек масаларын (Diptera, Culicidae: Anopheles) PCR-RFLP негізінде түрге дейін анықтау

Аңдатпа

Бұл мақалада Anopheles maculipennis кешенінің безгек масаларының генетикалық полиморфизмін анықтау әдістері қарастырылған. ITS2 рибосомалық гендер кластерінің екінші ішкі транскрипцияланатын спейсерін қолдана отырып, PCR-RFLP әдісімен An.maculipennis кешенінің ұқсас түрлерін анықтау жүргізілді. ITS2 rDNA тізбегін талдау негізінде осы жинақта жаңа палеарктикалық түрлер ашылды: Аn. persiensis (Sedaghat et al., 2003), An. daciae (Nicolescu және т.б., 2004) және Аn. artemievi (Гордеев және т.б., 2004). Бұрын Қазақстан аумағында цитогенетикалық әдісті қолданып, хромосомалық полиморфизмді Аn. messeae осы түрдің ареалының оңтүстігінде (Стегний, 1991; Гордеев және Сибатаев, 1996). Безгек масаларының популяцияларында Аn. messeae of Kazakhstan, осы аймаққа тән емес жаңа хромосомалық инверсиялар анықталды (Абылқасымова және т.б., 2019).

Сондай-ақ, Anopheles messeae масаларының биоэкологиясы және зиянды мәні туралы кейбір мәліметтер келтірілген. Anopheles maculipennis кешенінің қосқанатты қансорғыш масалары үлкен ғылыми және практикалық қызығушылық тудырады, өйткені олар белсенді қансорғыштар және адамдар мен жануарлардың бірқатар қауіпті ауруларының қоздырғыштарын тасымалдаушылары ретінде белгілі. Өзіндік зерттеулер мен әдеби деректері негізінде Ертіс өзені бассейнінің Anopheles messeae масаларының биологиясы мен экологиясы туралы материалдар жинақталды. Maculipennis кешені  масаларының таралуы мен ландшафтық орналасуы, санының маусымдық динамикасы мен тәуліктік ырғағы, зиянды мәні туралы мәліметтер келтірілген.