Кіші РНҚ-ның өсімдіктерде абиотикалық стресс жағдайындағы рөлі

Аңдатпа

Кіші РНҚ (sRNA) геномның эпигенетикалық модификациясында маңызды рөл атқарады. Олар абиотикалық және биотикалық стресстерді жеңілдететін факторлармен бірге көптеген процестерге қатысады. Олардың ішінде жылу шоктары белоктары (HSP), реактивті оттегі түрлерін (ROS) тазартуға қатысатын ферменттер және ядролық фактор Y (NF-Y) ерекшеленеді. Молекулалық деңгейде sRNA шамамен 21-23 нуклеотид ұзындықта болатын тізбектермен сипатталады. Өсімдіктер ғылымы саласындағы қазіргі түсініктерге сәйкес, көптеген абиотикалық шектеулер өсімдік өнімділігін, өсуін және репродуктивті әлеуетін айтарлықтай төмендетуі мүмкін. Бұл шектеулер жасушалық гомеостазды бұзу, иондық теңгерімді бұзу және маңызды физиологиялық процестерге әсер ету арқылы зиянды ықпалын тигізеді. Дегенмен, эволюция кейбір өсімдік түрлерін жоғары температураларға бейімделуге мүмкіндік берген, бұл гендер мен белоктарды, әсіресе жылу шок факторларын (HSF) және HSP реттеу арқылы жүзеге асады. Өсімдіктерде микрорНК (miRNA) функционалдығы туралы ғылыми деректердің өсуіне қарамастан, miRNA жаңа мишенелері мен олардың HSF-HSP кешенімен күрделі өзара әрекеттестігінің зерттелуі әлі де аз. Бұл шолу жұмысында біз Hordeum vulgare және Arabidopsis thaliana өсімдіктерінде HSF-HSP жылу реакцияларын зерттеп, олардың жылу стресі жағдайында miRNA арқылы реттелуіне ерекше назар аударамыз.