Егеуқұйрықтар өкпесіне хризотилді асбестті енгізгеннен кейін митохондриялар ультрақұрылымының морфометриялық сипаттамасы

Аңдатпа

Морфометриялық талдау әдісі егеуқұйрықтардың өкпе митохондрияларындағы ультрақұрылымдық өзгерістерін жануарларға 25 мг және 50 мг дозада хризотил-асбест шаңын бір рет интратрахеальді енгізуден кейін зерттеу үшін қолданылды. Морфометриялық көрсеткіштер бойынша асбестпен 50 мг дозамен әсер еткеннен кейін митохондрияларда күрделі өзгерістер анықталды, олар сыртқы және ішкі мембраналардың ауданы, периметрі және орташа диаметрінің айтарлықтай ұлғаюымен сипатталды. Митохондриялардың сыртқы мембранасының ауданы бақылау тобындағы жануарларда 0,38±0,02 мкм², периметрі 2,52±0,11 мкм, орташа диаметрі 0,75±0,03 мкм, ал тәжірибелік егеуқұйрықтарға асбесттің 50 мг дозасымен әсер еткеннен кейінгі көрсеткіштері айтарлықтай жоғарлады және сыртқы мембранасының ауданы 0,59±0,04 мкм² құрады, периметрі 3,67±0,19 мкм, ал орташа диаметрі 1,06±0,05 мкм болды. Ішкі мембрана үшін бақылау тобының көрсеткіштері келесідей болды: ауданы 0,33±0,02 мкм², периметрі 2,40±0,12 мкм, орташа диаметрі 0,71±0,032 мкм, ал асбесттің 50 мг дозасында: ішкі мембрана ауданы 0,56±0,05 мкм², периметрі 3,68±0,21 мкм, орташа диаметрі 1,06±0,06 мкм көрсетті.

Өкпе жасушаларында асбесттің әсерінен митохондриялық кристалар ұзындығының айтарлықтай төмендеуі анықталды. Бақылау тобының жануарларында (интактті жануарлар): 9,11 ± 0,41 мкм, 25 мг дозадағы асбест әсерінен 4,07 ± 0,33 мкм, 50 мг дозадағы асбест әсерінен: 2,34±0,20 мкм болды. Кристалардың ісінуі және бұзылуы байқалды, бұл жағдайды кристалардың диаметрінің морфометриялық параметрлері арқылы байқауға болады, ол 50 мг асбест әсерінен 90,9% -ға (p<0,001) өсті.

Митохондриялардың ішкі және сыртқы мембраналарының ауданы, кристаларының ұзындығы мен диаметрі бойынша алынған мәндері, ультрақұрылымдық бұзылыстарының дәрежесін бағалауға мүмкіндік берді және асбест әсерінен туындаған митохондриялық дисфункцияны көрсетті.