Иондаушы сәулеленуден туындаған эпигенетикалық модификациялар және трансгенерациялық әсерлер
Қаралымдар: 134 / PDF жүктеулері: 99
Аңдатпа
Қазіргі уақытта бірқатар елдер ДНҚ метилденуі мен хроматин құрылымының сәулелену сияқты сыртқы тітіркендіргіштерге жауап берудегі өзгерістерден туындайтын ген экспрессиясындағы айырмашылықтарды зерттеуде. Сондай-ақ иондаушы сәулеленудің әсер етуші жасушалардағы әртүрлі процестерге әсер ететіні, атап айтқанда, гендердің экспрессиясының өзгеруіне, митохондриялардың метаболикалық белсенділігіне, хромосомалық тұрақсыздыққа, жасушалардың апоптозға ұшырауына және молекулалық деңгейде басқа өзгерістерге әкелетіні белгілі. Геномдық тұрақсыздықтың трансгенерациялық табиғатының көзқарасы эпигенетикалық механизмдердің ықтимал қатысуын болжайды. Қазақстан әртүрлі қауіпті материалдардың, соның ішінде уранның жанама ыдырауынан табиғи түрде пайда болатын радиоактивті газ – радонның әсеріне ұшырауы мүмкін. Сондай-ақ, Қазақстан Республикасы уран кендерінің үлкен қоры бойынша көшбасшы болып саналатынын атап өту маңызды. Радиоактивті ластану қоршаған ортаға да, адамның денсаулығына да әсер ететін маңызды фактор болып саналады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша, радонның және оның ыдырау өнімдерінің созылмалы әсері темекі тартпайтын адамдарда өкпе ісігінің бірінші себебі болып табылады. Жоғарыда аталған фактілердің барлығы атмосфераның ұзақ уақыт бойы радиациямен ластануының халық денсаулығына зиянын тигізетінін дәлелдейді. Өкпенің қатерлі ісігінің қауіпті факторы ретінде радонның маңыздылығын ескере отырып, бұл шолуда радиациядан болатын ықтимал өзгерістерді талқылауға бағытталған.
